Cysta Bakera

Występowanie torbieli jest dość powszechne, mogą one powstać w różnych częściach ciała m.in. w dole podkolanowym i jest ona nazywana cystą Bakera. Według literatury występuje od 5 do 58% osób dorosłych zgłaszających objawy w okolicy kolana, zmiana ta lokalizuje się w tylno - przyśrodkowej powierzchni kolana. Torbiele często współistnieją z innymi zmianami w stawie tj. uszkodzenie chrząstki stawowej, zmiany przeciążeniowe, zapalenie chrzątki stawowej, reumatoidalne zapalenie stawów, występują średnio u 82% pacjentów z rozerwaniem łąkotek (Fielding i in. 1991). Należą do klasycznych objawów choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych gonartrozy. Należy podkreślić, iż zmiany zarysu dołu podkolanowego mogą mięć różne podłoże np. naczyniowe (tętniaki , rozległe żylaki), mogą być wołane przez guzy tkanek miękkich, nowotwory lub przerośnięcie głowy m. półbłoniastego dlatego do rozpoznania warto  posłużyć się czułym badaniem rezonansu magnetycznego.W sposób nagły może nastąpić pęknięcie torbieli, co skutkuje silnym bólem oraz obrzękiem podudzi- jest to nazywane zespołem rzekomego zakrzepowego zapalenie żył, gdyż objawy podmiotowe i przedmiotowe są takie same jak w zakrzepowym zapaleniu żył. 

Kulisty sprężysty twór widoczny jest najbardziej podczas wyprostu kolana, chorzy skarzą się na osłabienie, szybkie męczenie kolan ponadto mogą zgłaszać takie objawy jak:

• guzowate uwypuklenie pod skórą, czasem „chełbocące” przy ucisku pobolewanie
• ból stawu kolanowego nasilający się po aktywności połączonej z ruchem zginania i prostowania kolana
• często występuje ból nocny- poprzez rozpychanie torebki przez cystę
• obrzęk kończyny dolnej
• utrudnienie ruchów zginania w stawie i niemożność wykonania pełnego zgięcia
• zaczerwienienie i ocieplenie skóry w miejscu wystąpienia,
• niekiedy drętwienie łydki- zwłaszcza gdy zmiana zlokalizowana pod m. półbłoniastym lub brzuchatym i powoduje ucisk na liczne w tej okolicy struktury nerwowe i naczyniowe. 

Czynników etiologicznych jest wiele, przyczyną mogą być przeciążenia stawu kolanowego, stany zapalane, wrodzona słabość torebki stawowej może doprowadzić do pewnego rodzaju przepukliny, dysfunkcje stawu kolanowego powodujące zwiększenie ilości płynu maziowego oraz urazów i sumujących się mikrourazów np. skurcze mięśni przylegających do kaletek, częsty przerost kolna. Dodatkowo znaczące ustawienie kości piszczelowej do tyły może generować wzmożone napięcie na tylnej stronie torebki stawu, co może doprowadzić do przeciążenia tego obszaru i dać cystę. Wg Kaufmana cykl rozwojowy torbieli przebiega następująca: długotrwałe drażnienie błony maziowej doprowadza do wytwarzania wysięku w stawie. Rozdęty worek maziowy jest dodatkowo drażniony w trakcie ruchów kolana, co powoduje dalszy rozrost tkanki łącznej i pogrubienie ścian torebki np. u dzieci do mechanicznego drażnienie torbieli dołu podkolanowego może dochodzić podczas siedzenia w wysokiej ławce szkolnej

W leczeniu stosuje się punkcje z wstrzyknięciem sterydu, które ma za zadanie złagodzić stan zapalny. Pojedynczy zabieg nie przynosi efektu, zalecane jest wykonanie go kilkukrotnie, choć to też nie daje gwarancji wyleczenia. Ogólnie rozpowszechnione jest leczenie operacyjne, szczególnie stosowane, gdy współistnieją uszkodzenia śródstawowe, które powodują zaburzenia mechaniki stawu. Można zastosować metodę otwartą lub artoskopową, które polegają na usunięciu torbieli, zamknięciu jej połączenia ze stawem oraz zszyciu uszkodzonej części torebki stawowej lub naszyciu na nią własnego przeszczepu np. z mięśnia. Leczenie otwarte nie usuwa żadnej z przyczyn powstania torbieli, związane jest z obecnością rany poperacyjne, dolegliwościami bólowymi i dłuższym ograniczeniem aktywności. Cysty znikają po wyeliminowaniu pierwotnej przyczyny np. po wycięciu uszkodzonej łąkotki Literatura podaje, iż samo leczenie artroskopowe, jako metoda izolowana jest obarczona znaczną ilością nawrotów zmiany nawet do 60%. Dlatego bardzo celowe jest wprowadzanie odpowiedniej fizjoterapii. U dzieci cysty przebiegają na ogół łagodnie, nie powodują dolegliwości, są samoograniczające, rzadko towarzyszą im zmiany śródstawowe oraz często ulegają samoistnej resorpcji, dlatego rzadko stosuje się leczenie operacyjne.

Do rehabilitacji pooperacyjnej zaliczane są okłady z lodu w celu zmniejszenia obrzęku i bólu. Od pierwszych dni wprowadza się kinezyterapię- delikatnie ćwiczenia unoszenia wyprostowanej kończyny oraz czynne ćwiczenia stawu skokowego, średnio 3-7 dzień wprowadza się ćwiczenia stawu kolanowego z unikaniem nadmiernego napinania tkanek w przyśrodkowym odcinku cięcia operacyjnego. Włączamy ćwiczenia w obciążeniu np. na podwieszkach, ćwiczenia izometryczne, rozciągające pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową. Kolejno dodaje się ćwiczenia oporowe i wzmacniające mięśni brzuchatych łydki i półbłoniastych, mobilizację rzepki, poprawiające stabilizację, elastyczność tkanek miękkich, mobilizację blizny pooperacyjnej oraz ćwiczenia prioprioreceptywne, czyli odczuwania stawu w przestrzeni.

Leczenie zachowawcze zawsze warto zastosować przed leczeniem operacyjnym, może spowodować usunięcie lub zmniejszenie dolegliwości, a także spowodować szybszy powrót do aktywności dnia codziennego po interwencji chirurgicznej. Początkowo postępowanie może być nakierowane na zmniejszenie źródła produkcji płynu, realizowane przez ograniczenie wysiłku fizycznego, unikanie podnoszenia ciężarów, kucania, klękania oraz poddawaniu kończyn częstym elewacjom (uniesieniom). Można zastosować także:

• masaż kostką lodu (3-5 min) lub schładzanie za pomocą okładów o działaniu przeciwbólowym, pobudzającym krążenie krwi i limfy oraz zmniejsza obrzęki.
• magnetoterapia, która przyspiesza gojenie i regenerację, polepsza przepływ płynów międzytkankowych i mobilizuje mikrokrążenie
• jonoforezę lub fonoforezę z użyciem leków przeciwzapalnych oraz obkurczających
• terapię punktów spustowych głównie technik rozluźniających dla mięśnia brzuchatego łydki i półbłoniastego
• metodę Kinsiology taping, czyli plastrowanie dynamiczne. Terapia ma działanie sensoryczne poprawiające funkcjonowanie stawu – głównie aplikacje odciążające kończyny, zmniejszające napięcie, powodujące zwiększenie resorpcji płynu oraz przepływu limfy

Kinezyterapia to przede wszystkim ćwiczenia z umiarkowanym stopniem obciążenia wzmacniające mięsień czworogłowy i rozciągające więzadło rzepki, rozlużniające napięcia tylnej strony kończyny dolnej, praca z wykorzystaniem metody PNF np. wzorca kończyny dolnej  np. wypost / odwiedzenie/ rotacja wewnętrznej

Terapia pijawką lekarską, pijawki przystawianie są proksymalnie lub dystalnie od zmiany, ta terapia potrafi zmniejszyć, a także cysty o mniejszych rozmiarach całkowicie zlikwidować i uwolnić od dolegliwości.

Za pomocą pijawek i innych metod  zostało osiągniętych sporo sukcesów terapeutycznych, które potwierdzone badaniem ultrasonograficznym (usg) przyniszczyły się do uniknięcia operacji przez pacjenta.

« Zespół przyparcia bocznego rzepki Wdowi garb- terapia »