Kompleksowa rehabilitacja po mastektomii

Leczenie operacyjne choroby nowotworowej przynosi wiele negatywnych następstw, w tym naruszeniem biomechaniki kompleksu barkowego, bólem, zwiększonym napięciem mięśniowym oraz występowaniem obrzęku. Jest to poważny i uciążliwy zabieg dla pacjenta, który może być ceną, jaką trzeba zapłacić by żyć.Obrzęk występuje nie tylko po wycięciu węzłów chłonnych po mastektomii, a także czerniaka lub innych chorób nowotworowych, przyczyna mogą być tez infekcje wirusowe, pasożytnicze lub urazy. Kompleksowa terapia składa się kilku z elementów, które mają zasadnicze znaczenie i stosowane są w Naturalreha. Odpowiednie metody specjalne powodują wzrost tempa usprawniania.

Brak wprowadzenia fizjoterapii może spowodować zmiany postawy ciała, bólami barku dając następstwo w ustawieniu ciała w pozycji przeciwbólowej i ograniczeniem ruchomości. Długotrwałe bezruchy kończyny górnej bardzo szybko prowadzi do obkurczenia tkanek miękkich. Dodatkowy czynnikiem są blizny i zrosty pooperacyjne wpływające na zmniejszenie ruchomości stawów, wadliwego ustawienia łopatek (tzw protrakcji) a także powodować napięcie układu powięziowo- mięśniowego. Konsekwencje mogą utrzymywać się przez wiele lat pod postacią bólu nawet w odległych tkankach. W postępowaniu stosuje się techniki terapii manualnej, które mobilizują bliznę, powięź piersiową, mięśni łopatki. I tzw pierścienia rotatorów. Blizna po zabiegu wykazuje wzmożoną wrażliwość. Szarpana, nieopracowana i nieelastyczna blizna może odgraniczać zakres ruchu, jak i przyczynić się do problemów z protezami, które mogą spowodować oparzenia i obtarcia. Z pomocą przychodzi także mobilizacje w Funkcjonalnej Terapii Manualnej Mulligana, które w sposób bezbolesny zwiększają czynny zakresy ruchu w stawie barkowym .

Manualny drenaż limfatyczny to powierzchowne odkształcanie tkanek przeprowadzone ze zmiennym naciskiem przy użyciu specjalnych technik. Drenaż to odprowadzenie płynu tkankowego do układu żylnego, dlatego ważne jest, aby wcześniej udrożnić inne naczynia, utorować drogę do odprowadzenia chłonki. Nie można wykonać terapii tylko na kończynie górnej, ponieważ to nie jest wystarczające. Jak nie opracujemy centrum to nie ma sensu. W okolicy pachowej nie ma już węzłów chłonnych, więc inne muszą przejąć ich funkcje. Podczas tego zabiegu objęte jest prawie całe ciało, a nie tylko obszar zajęty przez obrzęk. Na drenaż przychodzą pacjentki, których rany po radioterapii są już wygojone. Przeciwwskazaniem są: rany, ostre wysypki skórne, ostre zapalenia bakteryjne, aktywna nieleczona choroba nowotworowa lub stadium przerzutów. Ważne, by zabieg przeprowadziła osoba do tego odpowiednio przygotowana i przeszkolona, źle wykonany może spowodować stan zapalny i zwiększenie obrzęku. MDL wg Voddera nie jest wykonywany na NFZ, gdzie pokrywa on tylko 15 min i jest wyceniony na bardzo niewielka sumę. Częstotliwość drenażu jest uzależniona od stadium obrzęku. Sam zabieg nie jest w normalnych warunkach bolesny, pacjentki w trakcie zabiegu często odczuwają „przemieszczanie i schodzenie płynu”.

Kompresjoterapia wielowarstwowa czyli terapia uciskiem stanowi ważny element terapii obrzęku.Wpływa na utrzymanie właściwego ciśnienia śródtkankowego, stymulując poprzez zewnętrzny ucisk, tak aby umożliwić powrót płynów do naczyń krwionośnych. Kompresjoterapie na ogół stosuje się w pierwszej, intensywnej fazie leczenia,a siła ucisku zależna jest od stopnia obrzęku. Do zabiegu stosujemy specjalne zestawy bandażowe, które są nierozciągliwe i mało elastyczne, przez te właściwości utrzymywane jest niskie ciśnienia podczas spoczynku, by w trakcie ruchu podpierając mięśnie wpłynąć na zwiększenie efektywności pompy mięśniowej . Kopresjoterapie wykonujemy po drenażu, zaleceniem jest, by pacjentka trzymała ją jak najdłużej, nawet do 24h.                                                       

Kinesiologytaping polega na umieszczeniu leczniczego plastra na powierzchni skóry obrzękniętej.Stosuje się specjalną technikę aplikacji, która łączy obszar obrzęku z najbliższymi sprawnymi węzłami chłonnymi. Efektem jest rozwarstwienie przestrzeni skóry (powięzi) powodując wspomagany przepływ chłonki, normalizacje napięcia mięśniowego i poprawę funkcji kończyny górnej. Plaster nie przeszkadza w codziennych aktywnościach, a terapia oddziałuje długotrwale 24 godzin na dobę. Zwykle plaster utrzymuje się około 6 dni. Liczne naukowe opracowania potwierdziły szybszą resorpcje płynu śródktkankowego z użyciem plastrowania u pacjentów po mastektomii.

Terapia polega także na nauczaniu pacjentów prawidłowych i selektywnych i torów oddychania, wyróżniamy:

• tor żebrowy- który zwiększa ujemne ciśnienie w odcinku piersiowym oraz działa ssąco na naczynia żylne i limfatyczne
• tor przeponowy- dający stymulacje zbiornika meczu i brzusznej części przewodu piersiowego, wypierając chłonkę w kierunku do głowy

Kinezyterapia, czyli leczenie ruchem polega na systematycznym stosowaniu ćwiczeń czynnych kończyn górnych we wszystkich płaszczyznach rucu z szczególnym uwzględnieniem odwiedzenia i zgięcia. Cel to zwiększenia i zachowanie zakresu ruchomości kończyny górnej, utrzymanie siły mięśniowej. Ćwiczenia charakteryzują się niedużą intensywnością, gdyż zbyt duża spowodować wzrost obrzęku. Unikamy ćwiczeń statycznych i oporowych.Ćwiczymy razem w tempie z oddechem ok 10 powtórzeń, 3 razy dziennie po 30 min, po każdych ćwiczeniach relaksacja, wstrząsanie i oddychanie. Bardzo przydatna do ćwiczeń jest laska gimnastyczna.  pozycją preferowaną jest siad, jest on biomechanicznie bezpieczniejszy. Poniżej kilka przykładów ćwiczeń najchętniej wykonywanych przez leczone Amazonki:

W postępowaniu ważne jest badanie ruchomości stawów i powrót do pełnego zakresu ruchów, jak i monitorowanie obwodów obrzęków Wymierne wyniki przemawiają nad efektywnością i mogą spowodować wiarę pacjenta w systematyczność, ciągłość terapii oraz ćwiczeń. Po mastektomii nie jesteśmy w stanie wyleczyć na stale obrzęku, jesteśmy w stanie go radykalnie zmniejszyć. Pacjenci nawet po kilku ratach od operacji powinny przychodzić 1-2 na rok na terapie, gdyż terapie powinno się prowadzić do końca życia, nawet jeśli obrzęk nie jest widoczny. 

« Fizjoterapia w uszkodzeniach kompleksu barkowego Hallux valgus- postępowanie terapeutyczne + ćwiczenia »